Havana, 11.00 uur.
De Spaans koloniale huizen in de oude wijk zijn prachtig maar verloederd. In de straten krioelt het van mensen, honden en kippen. Het beeld van Cuba, waar Amerikaanse oldtimers rijden en tandeloze oma’s met een sigaar in de mondhoek zitten, bestaat echt. Maar het beeld van een hartelijke bevolking die de toeristen voortdurend verwelkomen, kende ik niet.
Al jaren was er het plan om naar Cuba te gaan. Misschien toch uit angst voor dit deel van de wereld, dat over het algemeen niet zo goed bekend staat, was het er niet van gekomen. Op deze 9-daagse reis (http://www.abctravel.nl) over het westelijke deel van het Caraibische eiland heb ik me vaak afgevraagd waarom ik hier nooit eerder ben geweest. Ik heb me nog niet eerder zo welkom gevoeld! Cubanen vinden het gewoon hartstikke leuk dat je de moeite neemt er te komen en met hen te praten.
De Bueno Vista Social Club
Natuurlijk proberen ze allerlei waren aan je te verkopen en ook vragen ze soms geld als je een foto wilt nemen. In een bar in Havana waar later die middag – een deel van – de Bueno Vista Social Club zou optreden, moesten we 36 CUC voor 6 cocktails betalen. Ter vergelijking: een tweepersoons kamer in een casa particular kost circa 20 CUC per nacht. Een gerecht met kreeft, fruit, rijst, salade en een drankje 15 CUC. Maar de barman lachte charmant, gaf een kushand: “Soms betaal je ook voor de sfeer.” En daar kon ik hem geen ongelijk in geven.
Even daarvoor was ik als een koningin achter de toog geleid en mocht ik zelf de Compay Secundo maken, een cocktail genoemd naar een befaamde Cubaanse zanger. Pak een longdrinkglas, doe er twee vingers ananassiroop in, wat takjes munt, stamp met een vijzel aan, doe er een glaasje rum in, 4 ijsblokjes en schenk het glas vol met tonic. Onder luid applaus van het hele cafe volbracht ik de klus!
Wij zaten daar trouwens met Amay, een jonge Creoolse vrouw. Susan had haar per ongeluk aangestoten bij het passeren. “Where do you come from? Holland? Oh, baseball!!” En ze gierde van het lachen omdat het eigenlijk veel betere Cubaanse team verloren had van Holland dit jaar. Amay gaf basketballes aan jongetjes. Meisjes waren maar zeurkousen, vond ze. Ze zorgde voor haar zoontje. Met enig venijn in haar stem vertelde ze dat jongeren in Cuba kostenloos kunnen studeren en wonen, maar niet als ze kinderen hebben. Amay sprak Spaans en wij Engels. Maar zonder al te veel problemen hadden we het over opgroeien op Cuba als vrouw, over de voorzieningen op school en over politiek. Ook wilde Amay graag weten of we in Holland echt drugs mogen gebruiken. Op Cuba gebeurde het wel, maar stiekem.
Toen we na een uur lichtelijk aangeschoten, want het was nog vroeg (oeps, maar vakantie) weer op pad gingen, omhelsden we haar. Wetend dat hier een slimme vrouw stond die waarschijnlijk niet zoveel kansen zou krijgen in dit deel van de wereld.
Havana is als een aan lager wal geraakte filmster. Prachtige gebouwen, barok, veel Spaanse en ook Moorse architectuur. Achter de hoge houten deuren bevindt zich vaak een oase van groen op een patio. Slechts een enkel huis is opgeknapt. Vaak zag je werklieden bezig met het ruimen van puin uit een huis. Wat vooral opvalt zijn de huizen die worden gestut of waarvan alleen de voorgevel nog overeind staat. Toch is Havana 1 van de leukste steden die ik ken. De mensen zijn aardig, er is een relaxt sfeertje, de stad is fraai ondanks het verval. En in vrijwel elke bar of op de hoek van de straat speelt een salsa-band.
Het leven lijkt met niet gemakkelijk hier. Een lerares verdient 20 CUC per maand. Veel producten kunnen alleen met bonnen worden gekocht, zoals suiker, zout en meel. Er is zelfs een apart geldsysteem voor Cubanen, die de CUP hebben, en toeristen. Veel producten zijn daarom voor heb niet betaalbaar. De meesten hebben geen paspoort en ook op het eiland zelf komen ze niet ver want het openbaar vervoer is te duur. Daarom zie je hier zoveel lifters.
De vallei van Vinales
De gids Antonio, met wie we een wandeltocht van drie uur door de vallei van Vinales (spreek uit: Bie-njales) maakten, smulde van onze toer over het eiland. “Als ik naar Trinidad ga, moet ik met de bus, daar een overnachting regelen, eten. Dat geld heb ik niet.” Hij studeert sinds de dood van zijn vader in Pinar del Rio in plaats van in Havana, wat drie uur rijden verder ligt. De busreis elke week naar zijn moeders huis is te duur. Daarom studeert hij nu ‘ maar’ economie en geen civiele techniek in de hoofdstad. “Ik wil in ieder geval een diploma halen.” Vol trots vertelde hij over de omgeving waar hij was geboren, over de cultuur van zijn land (“I love to play domino en the cockfights”) en over het feit dat hij zonder meer zijn laatste bankbiljet zou uitgeven om zijn vrienden iets aan te bieden, dan alleen voor zichzelf te betalen, zoals hij een Belg hoorde vertellen.
Het klinkt allemaal zwaar. Toch is er geen jaloezie te bekennen tegenover de kapitalistische toerist. Als ik interesse toon voor een vrucht, schilt de verkoper deze en biedt een ‘bergananas’ aan. We bedanken vrolijk. En als we een foto maken van een muzikant die daarvoor eigenlijk geld wil hebben, lachen we weer en hij ook. Hun manier om geld te verdienen aan toeristen is niet agressief, althans zo is de ervaring deze week. Met een lach voorkom je veel ongenoegen. “Jullie zijn de vrolijkste gasten die in mijn Casa hebben gelogeerd”, constateert Marilyn bij het afscheid.
Het prachtige groene eiland, de muziek die je overal hoort, de gastvrije mensen maken ons vrolijk. We vragen ons af waarom we al zo lang rondlopen met het plan om naar Cuba te gaan en het nu pas doen.
Bevreesd voor criminaliteit en illegale zaken. Dat er aan ons nog gevraagd zou worden of we toevallig tot de maffia behoren, zo scherp onderhandelen we bij een sigarenboer, hadden we vooraf nooit kunnen bedenken.
Wil je ook zo'n mooie reis maken naar Cuba dan kunnen we deze eventueel voor je verzorgen. Vluchten, bijzondere hotels, een op maat gesneden programma, alles is mogelijk. Neem gerust kontakt met ons via viefevijftigersoppad@gmail.com . We kunnen je dan een passende aanbieding doen.
